Obrigas fiscais das asociacións e entidades non lucrativas

Debemos presentar algún imposto? cales? Temos que emitir facturas e declarar o IVE? Que libros habemos de levar? Que pasa se non facemos nada? Que responsabilidades temos os membros da Xunta Directiva? Estas son algunhas das preguntas máis frecuentes que se fan os membros de asociacións sobre as súas obrigacións.

Imposto sobre Sociedades (IS)

Desde 2014 produciuse unha serie de cambios na fiscalidade das asociacións sen ánimo de lucro que van afectar principalmente ás obrigacións fiscais do 2015 e anos sucesivos. En concreto, á obrigación de presentar imposto sobre sociedades.

Coa Lei 27/2014 e a posterior corrección que se fixo no Real Decreto-lei 1/2015, as entidades a que se fai referencia na normativa estarán obrigadas a presentar o imposto sobre sociedades e declarar todas as súas rendas, tanto as exentas como as non exentas.

Dentro deste grupo atópanse as asociacións de nais e pais (e outras como musicais, gastronómicas, de teatro, de danza, etc.), clubs deportivos, fallas, etc.

Así, os periodos impositivos que se inician a partir do 1 de xaneiro de 2015, todas as asociacións e entidades non lucrativas estarán obrigadas a presentar o imposto sobre sociedades, coa excepción das entidades parcialmente exentas se os seus ingresos no período impositivo non exceden os 50.000 euros, sempre que os ingresos de rendas non exentas tampouco superen os 2.000 euros e se sometan a retención. Isto supón que case a totalidade das asociacións de nais e pais teñan a obrigación de presentar o imposto sobre sociedades a partir do ano 2015.

No entanto, segundo a Lei de orzamentos para 2016, para os contribuíntes parcialmente exentos do imposto sobre sociedades, elévase a contía dos ingresos totais para non presentar declaración, de 50.000 euros a 75.000 euros.

Na práctica isto quere dicir que, se unha asociación sen ánimo de lucro ten uns ingresos anuais superiores a 50.000 euros, ten a obrigación de presentar imposto sobre sociedades; pero aínda que os ingresos non superen esa cantidade, terá que presentar o imposto de todos os xeitos na maioría dos supostos, dado que é moi difícil que as rendas non exentas non superen os 2000 € (vendas de lotería, alugueiro a tereceiros de parte das instalacións, publicidade, ingresos por premios, etc.) ou que se perciba algunha renda non exenta que non estea sometida a retención.

En resumo, entendemos por rendas exentas:

Os donativos que sexan irrevogables para colaborar cos fins da entidade.

  • As cotas satisfeitas polos asociados que non lles concedan un dereito a recibir prestacións de explotacións non exentas.
  • As subvencións para actividades exentas.
  • As rendas procedentes do patrimonio inmobiliario ou mobiliario da entidade, como dividendos, intereses, alugueiros, etc., nas ENL declaradas de interese público.
  • As procedentes de transmisións ou adquisicións de bens e dereitos, en cumprimento do obxecto social.
  • As obtidas no exercicio das súas actividades económicas exentas.

Vexamos algúns exemplos de rendas que non están exentas:

  • As cotas que pagan os asociados a cambio dunha contraprestación.
  • As rendas procedentes do patrimonio inmobiliario ou mobiliario da entidade, como son dividendos, intereses, alugueiros, etc., nas entidades parcialmente exentas (non declaradas de interese publico).
  • Os ingresos que perciba a entidade polos servizos de bar, venda de entradas para ver espectáculos ou monumentos, cobro de publicidade, ingresos de premios, ingresos de loterías, ingresos por impartir cursos de formación.

Ao fío do tema, recordemos rapidamente as obrigacións das asociacións en relación á contabilidade, os libros rexistros, o imposto sobre o valor engadido (IVE), as retencións, o imposto por actividades económicas (IAE), etc.

Imposto sobre o Valor Engadido (IVE)

Se a asociación está exenta de IVE, non terá obrigación de presentar declaracións por este imposto, pero iso non lle exime doutras obrigacións como son: levar un libro de bens de investimento, un libro de provisións de fondos e suplidos (no seu caso), un libro diario, un arquivo documental, elaborar un balance anual, presentar unha declaración anual de operacións con terceiros e imposto sobre sociedades.

Se a asociación non está exenta de IVE, terá obrigación de presentar declaracións polo citado imposto trimestralmente así como o resumo anual, e ademais das obrigacións detalladas anteriormente para as entidades exentas de IVE terá levar un libro de ingresos e outro de gastos.

Outras obrigacións das asociacións

A modo de resumo, as obrigacións detalladas ata aquí e as datas que debes cumprir son:

  • Imposto sobre Sociedades (modelo 200). Deberá presentarse antes do 25 de xullo, a condición de que o período impositivo coincida co ano natural.
  • Pagos a conta do imposto sobre sociedades (modelo 202). Debe presentarse nos 20 primeiros días dos meses de abril, outubro e decembro, sempre que a entidade teña rendas non exentas.
  • Declaración de operacións con terceiros (modelo 347). Esta declaración informativa deberá presentarse no mes de febreiro e detallaranse todas as operacións con clientes, fornecedores e acredores que, en cómputo anual, superen os 3.005 euros. Antes do 28 de febreiro.
  • Declaración de doazóns recibidas. Debe presentarse se está acollida ao “réxime fiscal especial” que establece a lei 49/2002.
  • Declaración trimestral do IVE (modelo 303). Presentarase os primeiros 20 días dos meses de abril, xullo e outubro, e unha última declaración os primeiros 30 días do mes de xaneiro.
  • Resumo anual do IVE (modelo 390). Presentarase os primeiros 30 días do mes de xaneiro.
  • Declaración de retencións de traballadores e profesionais (modelo 111). Presentarase a condición de que se satisfagan nóminas dos traballadores ou se abonen facturas a profesionais (avogados, asesores, etc.). O prazo para presentalas é ata o día 20 dos meses de xaneiro, abril, xullo e outubro.
  • Resumo anual de retencións e ingresos a conta (modelo 190). Esta declaración informativa presentarase entre o 1 e o 31 de xaneiro.
  • Declaración de retencións de rendas ou rendementos procedentes do arrendamento ou subarrendamento de inmobles urbanos (modelo 115). O prazo para presentalas é ata o día 20 dos meses de xaneiro, abril, xullo e outubro.
  • Resumo anual das rendas ou rendementos procedentes do arrendamento ou subarrendamento de inmobles urbanos (modelo 180). Esta declaración informativa presentarase entre o 1 e o 20 de xaneiro.
  • Deberán levar unha contabilidade axustada ás normas específicas que lle resulten de aplicación, e no caso das asociacións, ao artigo 14 da Lei orgánica 1/2002 reguladora do dereito de asociación. Segundo a resolución do 26 de marzo de 2013 do ICAC, aprobouse un Plan Xeral de Contabilidade de pequenas e medianas entidades sen fins lucrativos.
  • Deberán emitir as súas facturas reunindo os requisitos que establece o regulamento de facturación, ao obxecto de que a Axencia Tributaria as admítaas como gastos deducibles.
  • Dispoñer dun libro de socios en permanente actualización, onde se rexistren as altas e baixas.
  • Recoller nun libro de actas as reunións dos seus órganos de goberno e representación.

No caso de asociacións de utilidade pública de ámbito nacional, deberán depositar as contas anuais na Secretaría Xeral Técnica do Ministerio do Interior, no Rexistro Nacional de Asociacións.

Recordemos que toda asociación, se realiza algunha actividade de tipo económico, debe darse de alta no imposto sobre actividades económicas (Modelo 036). Aínda que moitos membros das Xuntas Directivas entenden que a súa entidade non realiza unha actividade de índole económico, podemos entender que, se efectúa calquera venda ou servizo polo que cobra ou contrata persoal, son indicios suficientes para dicir que se exerce unha actividade, e ten a obrigación de darse de alta no imposto sobre actividades Económicas, ademais da obrigación de cumprir se non con todas, con parte das obrigacións establecidas no punto anterior.

En caso de non cumprir coas obrigacións, que pode suceder?

De non se cumprir coas obrigacións anteriores, a asociación e/ou os seus membros dos órganos de goberno pode atoparse con varios problemas:

A administración pode sancionalos polo incumprimento.
Non poderá gozar de subvencións.
Os membros ou titulares dos órganos de goberno e representación, entre outros, poderían verse obrigados a responder civil e administrativamente.

Ademais, a entidade pode estar cometendo infraccións tributarias, o que supoñería as correspondentes sancións, que en casos extremos poden chegar aos 20.000 euros.